نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد مشاوره خانواده، دانشکده علوم تربیتی و مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران
2 استادیار، دانشکده علوم تربیتی و مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، رودهن، ایران
چکیده
هدف از پژوهش حاضر، اثربخشی آموزش طرحواره درمانی یانگ بر تابآوری و سبکهای فرزندپروری مادران دانشآموزان متوسطه دوم منطقه 5 شهر تهران(پونک) بود. پژوهش حاضر از نوع مطالعه نیمه آزمایشی با طرح پیشآزمون- پسآزمون و گروه کنترل بود. جامعه آماری این پژوهش را کلیه مادران دانشآموزان متوسطه دوم منطقه 5 شهر تهران (پونک) در سال تحصیلی 1398-1399 تشکیل می دادند که تعداد آنها 1400 نفر میباشند. روش نمونهگیری این پژوهش به صورت خوشهای بود که تعداد گروه نمونه شامل 30 نفر (15 نفر آزمایش و 15 نفر کنترل) به صورت تصادفی انتخاب گردیدند. شرکتکنندگان در مراحل پیشآزمون و پسآزمون ، مقیاسهای تاب آوری (کانر و دیویدسون، 2003) و فرزندپروری (بامرین، 1998) را تکمیل کردند و آزمودنیهای گروه آزمایش طی 10 جلسه 60 دقیقهای تحت آموزش طرحواره درمانی قرار گرفتند. تحلیل داده ها با استفاده از تحلیل کوواریانس انجام شد. نتایج حاصل نشان داد که، آموزش طرحواره درمانی بر تابآوری با اندازه اثر (65/0) بیشترین تاثیر و پس از آن بر سبک فرزندپروری سهلگیرانه با اندازه اثر (52/0) و سپس بر سبک فرزندپروری قاطعانه با اندازه اثر (4/0) و در آخر بر سبک فرزندپروری مستبدانه با اندازه اثر(39/0) بیشترین تاثیر را داشته است. با توجه به نتایج میتوان گفت که، طرحواره درمانی یانگ بر بهبود تابآوری و سبکهای فرزندپروری مادران دانشآموزان مقطع متوسطه دوم تاثیر دارد.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
The effectiveness of Yang schema therapy training on the resilience and parenting styles of mothers of secondary school students
نویسندگان [English]
- fateme forouzanfar 1
- farideh dokaneei 2
1 Master's Degree in Family Counseling, Faculty of Educational Sciences and Counseling, Islamic Azad University, Roudhen Branch, Roudhen, Iran
2 Assistant Professor, Faculty of Educational Sciences and Counseling, Islamic Azad University, Roudhen Branch, Roudhen, Iran
چکیده [English]
The aim of the current research was the effectiveness of Young's schema therapy training on resilience and parenting styles of mothers of secondary school students in district 5 of Tehran (Ponk). The current research was a semi-experimental study with a pre-test-post-test design and a control group. The statistical population of this research was made up of all the mothers of secondary school students in the 5th district of Tehran (Ponk) in the academic year 2018-2019, whose number is 1400. The sampling method of this study was in the form of clusters, where the number of sample groups including 30 people (15 experimental and 15 control) were randomly selected. In the pre-test and post-test stages, the participants completed the scales of resilience (Connor and Davidson, 2003) and parenting (Bamrin, 1998), and the subjects of the experimental group were trained in schema therapy during 10 sessions of 60 minutes. Data analysis was done using covariance analysis. The results showed that schema therapy training had the greatest effect on resilience with an effect size of (0.65), followed by a permissive parenting style with an effect size of (0.52) and then on an assertive parenting style with an effect size of (0.4). ) and lastly, it had the greatest impact on authoritarian parenting style with an effect size of (0.39). According to the results, it can be said that Yang schema therapy has an effect on improving the resilience and parenting styles of mothers of secondary school students.
کلیدواژه‌ها [English]
- schema therapy
- resilience
- Parenting styles
- mothers
- اقبالی، محمود؛ موسوی، ولی‌اله و حکیما، فهیمه (1395). «اثربخشی آموزش تحلیل رفتار متقابل بر سبکهای فرزندپروری مادران»، روانشناسی خانواده، 3 (2): 26-17.
- پروانه، آذر؛ خفتان، پروانه، خانه‌یی، داریوش و سقزی، ایوب (1399). «اثربخشی آموزش تابآوری بر بهبود کیفیت زندگی و سرسختی روانشناختی زنان سرپرست خانوار»، فصلنامه پژوهش‌های کاربردی در مشاوره، 3(3)، 1-16.
- ترابی گل سفید، معصومه؛ نویدی مقدم، مسعود، و منیرپور، نادر (1398). «مرابطه روان بنه های سازش نایافته اولیه و الگوی پنج عامل شخصیت با میزان تاب آوری در پرستاران»، فصلنامه علوم روانشناختی، 18 (75): 355-362.
- جولائیها، سکینه؛ آقایوسفی، علیرضا و ترخان، مرتضی (1397). «پیش‌بینی سبکهای فرزندپروری و تنیدگی والدین بر اساس ذهن آگاهی و فراوالدگری»، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 19 (1): 50-60.
- دادالهی، نسیم و اصغری ابراهیم آبادی، محمدجواد (1393). «اثربخشی طرحواره درمانی بر شیوه فرزندپروری مستبدانه مادران»، سومین همایش ملی سلامت و روان و تندرستی.
- دانش، عصمت؛ سلیمی نیا، نرگس؛ حق رنجبر، فرح؛ نادری، فریده و عمویی، خدیجه (1396). «الگوی ساختاری تحول روانی اجتماعی فرزندان در ارتباط با هوش معنویی و شیوه‌های فرزند پروری مادران آن ها»، فصلنامه روانشناسی کاربردی، 11 (41): 65-47.
- دانشمندخوراسگانی، مینا و یوسفی، زهرا (1396). «اثربخشی آموزش گروهی اصلاح سبک فرزندپروری بر اساس اصلاح طرحوارههای ناسازگار به مادران بر بهبود مشکلات رفتاری کودکان پیش دبستانی»، دانش و پژوهش در روانشناسی کاربردی، 18(4): 62-71.
- راحت دهمرده، طاهره، شیرازی، محمود و عرب، علی (1400). «اثربخشی طرحواره درمانی بر تحمل پریشانی و تاب آوری مادران دارای دانش‌آموز کم توان ذهنی»، اصول بهداشت روانی، 4 (5):33-42.
- رهبر طارمسری، مرتضی؛ کشاورز، پروانه؛ ابوالقاسمی، عباس؛ رهبرکرباسدهی، ابراهیم و رهبر کرباسدهی، فاطمه (1397). «اثربخشی طرحواره درمانی گروهی بر سیستم های فعال سازی/ بازداری رفتاری و تنظیم شناختی هیجان دانش آموزان دختر دارای نشانه های اضطراب». مجله دانشگاه علوم پزشکی گیلان، 27(108): 62-70.
- رهبر کرباسدهی، فاطمه؛ ابوالقاسمی، عباس و رهبر کرباسدهی، ابراهیم (1398). اثربخشی طرحواره درمانی بر تاب آوری روان شناختی و توانمندی اجتماعی دانش آموزان با نشانه های افسردگی»، مطالعات روانشناختی، 15(4): 22-35.
- سیف حسینی، آزاده؛ اسدی، جوانشیر، ثناگو، اکرم و خواجوند خوشلی، افسانه (1398). «مقایسه اثربخشی طرحواره درمانی مبتنی بر درمان گروهی و برنامه کاهش استرس مبتنی بر ذهن آگاهی بر تاب اوری مادران کودکان مبتلا به سرطان»، مجله دانشکده پزشکی دانشگاه علوم پزشکی مشهد، 62 (4): 420-411.
- شکوهی یکتا، محسن (1389). «مطالعه تطبیقی سبکهای فرزندپروری»، مجله تربیت اسلامی، 3، 1140-115.
- صادق خانی، اسدالله؛ علی اکبر دهکردی، مهناز و کاکو جویباری، علی اصغر. (1391). «مقایسه شیوه های فرزندپروری مادران دانش آموزان پسر 7 تا 9 سال دوره ابتدایی با اختلال لجباری نافرمانی و عادی در شهرستان ایلام»، فصلنامه روانشناسی افراد استثنایی، 3 (6): 114-95.
- کیهانی، مهناز؛ تقوایی، داود؛ رجبی، ابوالفضل و امیرپور، برزو (1393). «همسان درونی و تحلیل عاملی تاییدی مقیاس تاب-آوری کانر-دیویدسون در دانشجویان دختر پرستاری»، مجله ایرانی آموزش در علوم پزشکی، 14 (10): 865-857.
- کیهانی، مهناز؛ تقوایی، داود؛ رجبی، ابوالفضل و امیرپور، برزو (1393). «همسانی درونی و تحلیل عاملی تاییدی مقیاس تای-آوری کانر دیویدسون در دانشجویان دختر پرستاری»، مجله آموزش در علوم پزشکی، 14 (10): 865-857.
- مهاجر، زهرا؛ میرزابیگی، محمد علی و خسوری، علی اکبر (1394). «بررسی رابطه شیوه های فرزندپروری والدین و خودپنداره تحصیلی با پیشرفت تحصیلی دانش آموزان دختر»، اولین کنگره بین المللی روانشناسی و علوم تربیتی با رویکرد اسلامی.
- مهرابی زاده، مهناز و نجاریان، بهمن (1393). رابطه شیوه های فرزند پروری با سلامت روانی و هماهنگی مولفه های خود پنداشت. مجله روان شناسی، 13: 46-52.
- میرزاجان‌تبریزی، آذر (1398). «مقایسه طرحوارههای ناسازگار اولیه و نیازهای اساسی نوجوانان ایتام و نوجوانان عادی»، فصلنامه پژوهش‌های کاربردی در مشاوره، 2(2)، 99-115.
- یانگ، جفری، کلوسکو، زانت و ویشار، مارجوری (2003). طرحواره درمانی، راهنمایی کاربردی برای متخصصان بالینی، ترجمه حسن حمیدپور و زهرا اندوز (1391)، تهران: انتشارات ارجمند.
- یونسی، سپیده؛ حاتمی، محمد و صلاحیان، افشین (1400). «اثربخشی طرحواره درماین مبتنی بر شیوه‌های والدگریی بر ادراک استرس تحصیلی دانش آموزان دختر»، مجله علوم روانشناختی، 20 (100): 532-521.
- Agaibi, C. E., & Wilson, J. P. (2015). Trauma, PTSD, and resilience: A review of the literature. Trauma, Violence, & Abuse, 6(3), 195-216.
- Bach, B., & Bernstein, D. P. (2019). Schema therapy conceptualization of personality functioning and traits in ICD-11 and DSM-5. Current Opinion in Psychiatry, 32(1), 38-49.
- Backmann, J., Weiss, M., Schippers, M. C., & Hoegl, M. (2019). Personality factors, student resiliency, and the moderating role of achievement values in study progress. Learning and Individual Differences, 72, 39-48.
- Barber, N. (2000). Why parents matter. Westport CT: Bergin & Garvey.
- Beloe, P., & Derakshan, N. (2020). Adaptive working memory training can reduce anxiety and depression vulnerability in adolescents. Developmental science, 23(4), e12831.
- Blöte, A. W., & Westenberg, P. M. (2019). The temporal association between emotional clarity and depression symptoms in adolescents. Journal of Adolescence, 71, 110-118.
- Brodzinsky, D., &Pinderhughes, E. (2013). Parenting and child development in adoptive families. Handbook of Parenting, 1, 279-311.
- Connor, K. M., & Davidson, J. R. (2003). Development of a new resilience scale: The Connor‐Davidson resilience scale (CD‐RISC). Depression and anxiety, 18(2), 76-82.
- Diaz Y. (2015). Association between parenting and child behavior problems among latino mothers and children. Maryland: Maryland university.
- Dickhaut, V., & Arntz, A. (2014). Combined group and individual schema therapy for borderline personality disorder: a pilot study. Journal of behavior therapy and experimental psychiatry, 45(2), 242-251.
- Forgan, J. W., & Richey, M. A. (2021). The impulsive, disorganized child: solutions for parenting kids with executive functioning difficulties. Routledge.
- Galatzer-Levy, I. R., & Walters, G. A. (2016). Heterogeneous patterns of stress over the four years of college: associations with anxious attachment and ego-resiliency. Journal of Personality, 81, 476–488.
- Harris, K., Gooding, P., Haddock, G., & Peters, S. (2018). F6. Psychological resilience to suicidal thoughts and behaviours: A qualitative examination of the experiences of people with mental health problems on the schizophrenia spectrum. Schizophrenia Bulletin, 44(suppl_1), S220-S220.
- Harris, K., Gooding, P., Haddock, G., & Peters, S. (2019). Factors that contribute to psychological resilience to suicidal thoughts and behaviours in people with schizophrenia diagnoses: qualitative study. BJPsych open, 5(5).
- Hemmati Sabet, A., Navabi Nejad, S. and Khalatbari, J. (2016). Comparison of the effect of schema therapy and cognitive group therapy on depression in women engaging in high-risk sexual behaviors who were referred to hamadan health center. Avicenna Journal of Neuro Psych Physiology. 3(1): 22-28.
- Laible,D.,& Thompson,R. (2012). Mother-child conflict in toddler years:Lessons in emotion,morality, and relationships. Child Development,73,1187-1203.
- McCabe, J. E. (2014). Maternal personality and psychopathology as determinants of parenting behavior: a quantitative integration of two parenting literatures. Psychological Bulletin, 140(3), 722.
- Mize,J.& Pettit, G. (1997). Mothers. Social coaching, mother-child relationship style and children. S peer competence: Is the medium the message.Child Development, 68, 312-332.
- Poole, J. C., Dobson, K. S., & Pusch, D. (2017). Childhood adversity and adult depression: The protective role of psychological resilience. Child abuse & neglect, 64, 89-100.
- Querido, J. G., Warner, T. D., & Eyberg, S. M. (2012). Parenting styles and child behavior in African-American families of pre-school children. Journal of Clinical Child Psychology, 31, 272- 277.
- Renner, F., Arntz, A., Peeters, F. P., Lobbestael, J., & Huibers, M. J. (2016). Schema therapy for chronic depression: Results of a multiple single case series. Journal of behavior therapy and experimental psychiatry, 51, 66-73.
- Renner, F., Lobbestael, J., Peeters, F., Arntz, A., & Huibers, M. (2012). Early maladaptive schemas in depressed patients: Stability and relation with depressive symptoms over the course of treatment. Journal of affective disorders, 136(3), 581-590.
- Stewart, M. A. (2011). Factors which predict the persistence of aggressive conduct disorder. Journal of child psychology and psychiatry, 27, 155-191.
- Tali, H. (2012) Parents of Children With Disabilities: Resilience, Coping, and Future Expectations1, Journal of Developmental and Physical Disabilities, 14(2),64-73.
)