نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسندگان
1 کارشناسی ارشد روان شناسی عمومی، گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
2 دانشیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران
3 استادیار گروه روان شناسی، دانشکده علوم تربیتی و روان شناسی، دانشگاه الزهرا، تهران، ایران.
چکیده
پژوهش حاضر با هدف پیش‌بینی عزت نفس نوجوانان براساس رابطه والد-فرزند، نیازهای بنیادین روان شناختی و خودپنداره انجام شد. روش پژوهش حاضر توصیفی - همبستگی بود. جامعه آماری پژوهش حاضر را تمامی دانش آموزان دوره دوم متوسطه دبیرستان‌های شهرستان میبد در سال تحصیلی 1400-1399 تشکیل دادند که از بین جامعه هدف تعداد 461 نفر با روش نمونه گیری در دسترس به عنوان حجم نمونه انتخاب و به صورت مجازی در پژوهش شرکت کردند. داده‌های پژوهش با استفاده از پرسشنامه‌های عزت نفس کوپراسمیت (1967)، رابطه والد-فرزند فاین و همکاران (1983)، نیازهای بنیادین روانشناختی (2000) و خودپنداره راجرز (1938) جمع آوری و در نهایت داده‌های 398 شرکت کننده که قابلیت تحلیل داشت به منظور بررسی فرضیه‌های پژوهش با استفاده از تحلیل رگرسیون چندگانه و با کمک نرم افزار SPSS25 تحلیل شد. یافته ها حاکی از این بود که ارتباط والد- فرزند، نیازهای بنیادین روانشناختی و خودپنداره به صورت معنادار عزت‌نفس را در نوجوانان پیش‌بینی می‌کند. براساس نتایج حاصل می توان نتیجه گرفت به منظور بهبود عزت نفس نوجوانان، توجه به رابطه والد فرزند، ارضای نیازهای بنیادین و خودپنداره نوجوانان ضروری است.
کلیدواژه‌ها
عنوان مقاله [English]
predicting adolescents' self-esteem based on the parent-child relationship ,basic psychological needs and self-concept
نویسندگان [English]
- Elham Emami Meybodi 1
- batol ahadi 2
- azam farah bijari 3
1 M A Student in General Psychology, Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology, Alzahra University, Tehran, Iran.
2 Associate Professor of psychology, Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology , Alzahra University, Tehran, Iran
3 . Assistant Professor of psychology, Department of Psychology, Faculty of Education and Psychology , Alzahra University, Tehran, Iran.
چکیده [English]
The purpose of this study was to predict adolescent self -esteem based on the parent_child relationship, basic psychological needs and self -concep. The present research method was a descriptive of correlation. The statistical population of the present study was formed by all secondary school students in Meybod city in the academic year 1399-1400. Research data were collected using Coopersmith self-esteem)(967), parent-child relationship by Fine et al(1983). , basic psychological needs (2000) and Rogers`s self-concept (1938) questionnaires and finally participating data that was capable of analyzing research hypotheses using multiple regression analysis with SPSS25 software was analyzed. The findings suggest that the parent_child relationship, basic psychological needs and self -concept of the child predicts self -esteem in adolescents. Based on the results, it can be concluded that in order to improve adolescent self -esteem, pay attention to the parent_child relationship, satisfying the basic psychological needs of adolescents self -concept.
کلیدواژه‌ها [English]
- self-concept
- parent-child relationship
- self-esteem
- adolescent
- basic psychological needs
- ابراهیمی ثانی، ابراهیم؛ ابراهیمی ثانی، نیما؛ ابراهیمی ثانی، نازنین.(1393). «تأثیر آموزش مهارتهای زندگی در افزایش عزت نفس و سلامت عمومی دانشجویان»، فصلنامه دانش انتظامی خراسان شمالی،1،(4)، 7-20.
- اعتصامی پور، راضیه؛ باقری، فریبرز؛ زارع بهرامآبادی، مهدی. (1399). رابطه میان الگوهای ارتباط والد−فرزند و مهارت های ارتباطی، با میانجیگری مدیریت هیجانی و عزت نفس: مدل یابی ساختاری. تربیت اسلامی، 33.111.135.
- ایمانیان، مهدی. (1395). اثربخشی آموزش مهارت های روابط بین فردی بر عزت نفس، خلاقیت و هوش هیجانی دانش آموزان پسر. پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد رودهن.
- حسین خانزاده، عباسعلی؛ میرزایی کوتنایی، فرشته. (1396). «نقش انسجام خانواده و تعامل والد-فرزند در تبیین حرمت خود دانش‌آموزان» . اندیشه های نوین تربیتی, 13(1), 115-136.
- دره التاج تهرانی، فرشته السادات. (1392). «کیفیت رابطه ولی _ فرزندی و ارتباط آن با سازگاری، عزت نفس و پیشرفت تحصیلی در نوجوانان دختر». پایان نامه کارشناسی ارشد مشاوره،دانشکده روانشناسی و علوم تربیتی دانشگاه الزهراء.
- ساداتی فیروزآبادی، سمیه؛ ملتف، قوام. (1396) . «نقش واسطه‌ای نیازهای روانشناختیِ پایه در ارتباط بین سبک‌های والدگری و سلامت روان دانش‌آموزان تیز هوش». آموزش بهداشت و ارتقای سلامت.; ۵ (۳) :۲۰۳-۲۱۲.
- سادوک، بنجامین جیمز؛ سادوک، ویرجینیا؛ روئیز، پدرو؛ ترجمه رضاعی، فرزین. (1398). خلاصه روانپزشکی کاپلان و سادوک: بر اساس، DSM-5، تهران: انتشارات ارجمند.
- سپهریان، فیرزوه؛ امانی ساری بگلو، جواد؛ محمودی، حجت؛ کتابی، افسانه. (۱۳۹۲). «عزت نفس نوجوانان و سبک های فرزندپروری: نقش واسطه ای برآورده شدن نیازهای روانی اساسی»، نشریه بین المللی علوم رفتاری، ۷(۲)، ۱۵۱.
- سعدی‌پور، اسماعیل. (1390). روش‌های افزایش عزت نفس در کودکان و نوجوانان. تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.
- سلمانی، سلمان؛ علی نژادیان، موسی. (1398). «عزت نفس، حمایت اجتماعی درک شده، سرمایه اجتماعی و رفتار پرخطر در میان نوجوانان دبیرستانی». فصلنامه جامعه شناسی فرهنگی. ۱ (۲) :۶۲-۷۸
- شکرکن، حسین؛ نفیسی، غلامرضا؛ برادران رفیعی، علی محمد؛ ماهر، فرهاد. (1399). مکتبهای روانشناسی و نقد آن. تهران: سمت.
- شکری، آرزو. (1398). مدل یابی ساختاری قدرت ایگو با موفقیت شغلی و میانجیگری رضایت زناشویی و عزت نفس. پایان نامه دکتری رشته مشاوره،دانشکده علوم انسانی و اجتماعی گروه مشاوره، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم تحقیقات.
- صالحی، زلیخا. (1396). «مقایسه نیازهای بنیادین روانشناختی نوجوانان بزهکار و عادی»، کنفرانس ملی پژوهشهای نوین در مدیریت،اقتصاد و علوم انسانی،کازرون.
- کاظمی، ناهید و قمری، محمد. (1400). «تاثیر آموزش ذهن‌آگاهی بر بلوغ عاطفی دختران در دوره بلوغ».فصلنامه پژوهشهای کاربردی در مشاوره، 4(1): 165-147.
- کرین، ویلیام؛ ترجمه خوی‌نژاد، غلامرضا؛ رجایی، علیرضا. (1394). نظریه‌های رشد: مفاهیم و کاربردها. تهران: انتشارات رشد.
- مهری‌نژاد، ابوالقاسم.(1398). جامعه، خانواده و نوجوان. تهران: انتشارات آوای نور.
- نوابی نژاد،ش. (1396).ویژگی ها و شرایط لازم دختر و پسر برای ازدواج.جوان و تشکیل خانواده. تهران: انتشارات انجمن اولیاء و مربیان.
- Deci, E. L., & Ryan, R. M. (2000). The “What” and “Why”of goal pursuits: Human needs and the self-determination
- Fosco, G. M., Stormshak, E. A., Dishion, T. J., & Winter, C. E. (2012). Family relationships and parental monitoring during middle school as predictors of early adolescent problem behavior. Journal of Clinical Child & Adolescent Psychology, 41(2), 202-213.
- Lim, Y. (2020). Self-esteem as a mediator in the longitudinal relationship between dysfunctional parenting and peer attachment in early adolescence. Children and Youth Services Review, 116, 105224
- Sadovnikova, T. (2016). Self-esteem and interpersonal relations in adolescence. Procedia Soc Behav Sci, 233, 440-444.
- Sağkal, A. S., Özdemir, Y., & Koruklu, N. (2018). Direct and indirect effects of father-daughter relationship on adolescent girls’ psychological outcomes: The role of basic psychological need satisfaction. Journal of adolescence, 68, 32-39.
- Sawyer, Susan M., Azoppardi, Peter S., Wickremarathne, Dakshitha, et al. (2018). The age of adolescence. The Lancet Child & Adolescent Health, vol. 2, no 3, p. 223-228.
- Sun, R., Gao, Q., Xiang, Y., Chen, T., Liu, T., & Chen, Q. (2020). Parent–child relationships and mobile phone addiction tendency among Chinese adolescents: the mediating role of psychological needs satisfaction and the moderating role of peer relationships. Children and Youth Services Review, 105113.
- Tahir, W. B. E., Inam, A., & Raana, T. (2015). Relationship between social support and self-esteem of adolescent girls. IOSR Journal Of Humanities And Social Science (IOSR-JHSS), 20(2), 42-46.
- Ümmet, D. (2015). Self esteem among college students: A study of satisfaction of basic psychological needs and some variables. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 174, 1623-1629.
- Vansteenkiste, M., Ryan, R. M., & Soenens, B. (2020). Basic psychological need theory: Advancements, critical themes, and future directions.
- Yaratan, H., & Yucesoylu, R. (2010). Self-esteem, self-concept, self-talk and significant others’statements in fifth grade students: Differences according to gender and school type. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 2(2), 3506-3518.
- Young, R. E. (2013). The influence of parent-child attachment relationships and self-esteem on adolescents' engagement in risky behaviors (Doctoral dissertation, Brandeis University).
)