نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد مشاوره دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران جنوب، تهران، ایران

2 دانشیار گروه روانشناسی دانشگاه آزاد واحد تهران جنوب، تهران، ایران

چکیده

همزمان پژوهش حاضر با هدف بررسی نقش واسطه­ای التزام عملی به نماز در رابطه بین روابط والد- فرزندی و نگرش به ارتباط با جنس مخالف انجام شد. طرح پژوهش توصیفی همبستگی بود که در آن از روش مدل­یابی تحلیل مسیر بهره گرفته شد. با روش نمونه‌‌گیری تصادفی خوشه­ای، 324 نفر از بین دانش­آموزان دختر 18-16 ساله دبیرستا­ن­های دخترانه شهرری در سال تحصیلی 97-1396 انتخاب شدند. ابزارهای پژوهش شامل مقیاس ارزیابی رابطه والد- فرزند، سنجش نگرش نسبت به روابط دختر و پسر و سنجش نگرش و التزام عملی به نماز را تکمیل نمودند. نتایج پژوهش نشان داد، اثر مستقیم روابط والد فرزندی پدر و مادر بر التزام عملی به نماز معنادار است. افزون ­بر ­آن اثر مستقیم التزام عملی به نماز  بر ارتباط با جنس مخالف نیز معنادار است. همچنین اثر مستقیم روابط والد فرزندی پدر و مادر بر ارتباط با جنس مخالف معنادار نیست. در حالی­که اثر غیر مسقیم روابط والد فرزندی پدر و مادر با واسطه­ التزام عملی به نماز بر ارتباط با جنس مخالف معنادار است. بنابراین التزام عملی به نماز در رابطه­ روابط والد فرزندی و نگرش به ارتباط با جنس مخالف نقش واسطه­ای دارد. 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

The mediating role of practical commitment to prayer in the relationship between parent-child relationships and attitudes toward relationships with the opposite sex in adolescents

نویسندگان [English]

  • azam nasiri 1
  • mohammadali ahmadvand 2

1 s

2 jo

چکیده [English]

At the same time, the current research was conducted with the aim of investigating the role of mediators of practical commitment to prayer in the relationship between parent-child relationships and attitudes towards relationships with the opposite sex. The design of the research was descriptive and correlational, in which the path analysis modeling method was used. With cluster random sampling method, 324 people were selected from female students aged 16-18 years old in high schools in Shahrari in the academic year of 2016-2017. The research tools included the parent-child relationship evaluation scale, measuring the attitude towards the relationship between boys and girls, and measuring the attitude and practical commitment to prayer. The results of the research showed that the direct effect of parent-child relationships on practical commitment to prayer is significant. In addition, the direct effect of practical commitment to prayer on the relationship with the opposite sex is significant. Also, the direct effect of parent-child relationship on relationship with the opposite sex is not significant. While the indirect effect of parent-child relationships through practical commitment to prayer is significant on the relationship with the opposite sex. Therefore, the practical commitment to prayer plays a mediating role in relation to parent-child relationships and attitudes towards relationships with the opposite sex.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Attitude towards the relationship with the opposite sex
  • parent-child relationships
  • Practical commitment to prayer
انیسی جعفر، نویدی احد، و حسینی­نژاد­ نصرآباد اعظم، 1389، «ساخت و اعتباریابی مقیاس نگرش و التزام عملی به نماز»، مجله علوم رفتاری، دوره چهارم، ش 4، ص 318-313.
ایمانی، محسن، 1390، «نماز آرامش روانی خانواده». مجله رشد آموزش معارف اسلامی، ش 83، ص36-32.
باومن زیگمونت، 1384،  عشق سیال؛ در باب ناپایداری پیوندهای انسانی، ترجمه عرفان ثابتی، تهران، نشر ققنوس. (تاریخ انتشار اثر اصلی،2003).
ﺑﺪﯾﻊ­ﭘﻮﺭ مریم، ﺳﻠﯿﻤﯽ حسین، و ﮐﻼﻧﺘﺮﮐﻮﺷﻪ سیدمحمد، 1395، اثربخشی توانمندسازی روانی مادران برکاهش تعارضات مادر فرزندی مادران خانه سلامت شهرتهران، ﻣﻄﺎﻟﻌﺎﺕ ﺭﻭﺍﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﺑﺎﻟﯿﻨﯽ، دوره ششم، ش 23، ص 111- 94.
پرهیزکار آذردخت، محمودنیا علیرضا، و محمدی شهناز، 1388، «مقایسه کیفیت رابطه والد-فرزند در دانش‌آموزان دختر دبیرستانی دارای بحران هویت و فاقد بحران هویت»، فصلنامه روان‌شناسی کاربردی، سال سوم، ش 2، ص 82-93.
حرعاملی محمدبن حسین، 1416، تفصیل وسائل شیعه الی تحصیل مسائل شیعه، چاپ سوم، قم، موسسه آل بیت.
حسینی ناصر، 1391، «بررسی و مقایسه میزان به کارگیری آموزه­های اسلامی خانواده­محور در خانواده­های سالم و آشفته»، فصلنامه روان­شناسی و دین، دوره پنجم، ش 1، ص ، 189-180.
ﺩﻫﻘﺎﻥﺗﻨﻬﺎ ریحانه، ﺁﯾﺘﯽ محسن، و ﺷﻬﺎﺑﯽ­ﺯﺍﺩﻩ فاطمه، 1392، «ﮐﺎرﮐﺮد ﺧﺎﻧﻮاده و ﺟﻬﺖﮔﯿﺮی ﻣﺬﻫﺒﯽ؛ اراﺋﮥ اﻟﮕﻮﻫﺎی ﻧﮕﺮش ﺑﻪ ارﺗﺒﺎط ﭘﯿﺶ از ازدواج و ﭘﯿﺎﻣﺪﻫﺎی آن درداﻧﺸﺠﻮﯾﺎن دارای ارﺗﺒﺎط و ﺑﺪون ارﺗﺒﺎط ﺑﺎ ﺟﻨﺲ ﻣﺨﺎﻟﻒ»، ﺭﻭﺍﻧﺸﻨﺎﺳﯽ ﻭ ﺩﯾﻦ، دوره ششم، ش 3، ص 89-38.
رئیسی حجت الله، ظاهری عبده­وند ابراهیم، و صفری جهانگیر، 1389، «بررسی جلوه­های نماز در کشف المحجوب. مرصاد العباد و مصباح الهدایه»، مجله نامه پارسی، دوره 55، ص44-27.
زارع حسن، و شهابی­زاده فاطمه، 1394، «ﻧﮕﺮش و اﻟﺘﺰام ﻋﻤﻠﯽ ﺑﻪ ﻧﻤﺎز در ﺗﺪوﯾﻦ ﻣﺪل ﺗﻌﻬﺪ زﻧﺎﺷﻮﯾﯽ زﻧﺎن ﻣﻌﻠﻢ ﺷﻬﺮ ﺑﯿﺮﺟﻨﺪ ﺑﺎ واﺳﻄﻪ ﮔﺮی ﺗﺎب آوری»، زن و مطالعات خانواده، دوره هفتم، ص  71- 53. 
زارعی توپخانه محمد، مرادیانی گیزه­رود خدیجه، و گلزاری محمود، 1394، «بررسی تفاوت ویژگی­های شخصیتی و امید در میان دانش آموزان مرتبط و غیر مرتبط با جنس مخالف»، روانشناسی و دین، دوره هشتم، ش 2، ص  66-51.
سامانی فاطمه، 1390، بررسی نقش واسطه­گری تنظیم شناختی هیجان در رابطه­ی میان والدگری و سازگاری تحصیلی، پایانامه کارشناسی ارشد روانشناسی تربیتی، دانشکده علوم تربیتی و روان­شناسی، دانشگاه شیراز.
ﺳﻠﯿﻤﺎﻧﯿﺎن حمید، 1395، «پیوند و همگراییِ آموزه­های اسلامی با تعالیمِ عرفانی در حوزه نماز»، ﻧﺜﺮﭘﮋﻭﻫﯽ ﺍﺩﺏ  ﻓﺎﺭﺳﯽ، دوره دوم، ش 40، ص 138- 115.
سیدان فریبا، و نجفی­نژاد نرگس، 1391، «بررسی عوامل موثر بر نگرش دختران نسبت به روابط با جنس مخالف»، دو فصلنامه علوم اجتماعی، سال نهم، ش 2، ص 118- 98.
ﺷﻬﺮﻛﻲ ﺛﺎﻧﻮی فریبا، ﻧﻮﻳﺪﻳﺎن علی، اﻧﺼﺎری ﻣﻘﺪم علیرضا، و ﻓﺮﺟﻲ ﺷﻮی مهدی، 1390، «ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪ اﻟﮕﻮﻫﺎی ارﺗﺒﺎﻃﻲ ﺧﺎﻧﻮاده ﺑﺮ ﻛﻴﻔﻴﺖ زﻧﺪﮔﻲ ﻧﻮﺟﻮاﻧﺎن»، ﻓﺼﻠﻨﺎﻣﻪ ﻣﺸﺎوره و روان درﻣﺎﻧﻲ ﺧﺎﻧﻮاده، دوره یکم، ش 1، ص  114-101.
شیخ دارانی هما، مهرابی حسینعلی، کجباف محمدباقر، و عابدی محمدرضا، 1387، «تاثیر آموزش مبتنی بر افزایش آگاهی از آسیب­های حاصل از روابط آسیب زای دختر و پسر بر نگرش دانش آموزان دوره متوسطه»، دانش و پژوهش در روان شناسی، ش 38، ص 62- 41.
صفری، غلامرضا، 1387، نوجوان و خانواده، تهران، ورای دانش.
عراقی یحیی، 1387، «بررسی کیفیت رابطه­ی والد – فرزندی در دو گروه از دانش آموزان پسر پرخاشگر و غیر پرخاشگر»، مطالعات روان شناختی، دوره چهارم، ش 4، ص 129-113.
حضرت امیر‌المومنین علیه‌السلام، 1388، غررالحکم، ترجمه ضیاء تنکابنی، قم، ندای کوثر.
گ‍ی‍دن‍ز آ‌نتونی، 1384، جامعه شناسی، ترجمه منوچهر صبوری، چاپ پانزدهم، تهران، نی. (تاریخ انتشار اثر اصلی، 2006).
محمدی فردین، و محمدی حسین، 1396، «مطالعه کیفی پیامدهای ارتباط با جنس مخالف در میان نوجوانان دختر و پسر (مطالعه موردی: نوجوانان شهر مشهد»، مطالعات و تحقیقات اجتماعی در ایران، دوره پنجم، ش 4، ص 666-644.
موحد مجید، عنایت حلیمه، و عباسی­شوازی محمد تقی، 1385، «ﺑﺮرﺳﻲ راﺑﻄﻪی ﻋﻮاﻣﻞ اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و ﻓﺮﻫﻨﮕﻲ ﺑﺎ ﻧﮕﺮش داﻧﺸﺠﻮﻳﺎن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻣﻌﺎﺷﺮت و دوﺳﺘﻲ دﺧﺘﺮ و ﭘﺴﺮ ﭘﻴﺶ از ازدواج»،  ﻋﻠﻮم اﺟﺘﻤﺎﻋﻲ و اﻧﺴﺎﻧﻲ داﻧﺸﮕﺎه ﺷﻴﺮاز، دوره بیست و چهارم، ش 2، ص 165- 147.
موسوی رضا، موحدی­نیا عطاءالله، 1390، «مطالعه رابطه بین انجام فریضه نماز و سلامت عمومی در بین دانشجویان دانشگاه­های شهر کرمان»، مجله روانشناسی و دین، دوره سیزدهم، ص 105-120.
میردریکوندی رحیم، 1389، «رابطه شخصیت با نظام­های ارزشی از دیدگاه آلپورت»، مجله معرفت، دوره شانزدهم، ش 64، ص 82-76.
Coyle, k, & kirby, D, 2001, Preventing teen pregnancy, Development Programs Children and Youth Services Review, v. 19, p, 434-454.
Desmond, S. A, Ulmer, J. T, & Bader, C. D, 2008, Religion, prosaically learning, self-control and delinquency, Manuscript submitted for publication.
DiClemente, R. J, Hansen, W. B, & Ponton, L. E (Eds.), 2013,  Handbook of adolescent health risk behavior, Springer Science & Business Media.
Fine, M. A, Moreland, J. R, & Schwebel, A. I, 1983, Long-term effects of divorce on parent–child relationships, Developmental Psychology, v. 19(5), p, 703.
Guo, W, Wu, Z, Qiu, Y, Chen, G, & Zheng, X, 2012, The timing of sexual debut among Chinese youth, International perspectives on sexual and reproductive health, v. 38(4), p, 196-204.
Inglehart, R, 2000, Globalization and Postmodern Values, The Washington Quarterly, v. 23(1), p, 215-222.
Kabiru, C. W, & Orpinas, P, 2009, Factors associated with sexual activity among high-school students in Nairobi, Kenya, Journal of adolescence, v. 32(4), p, 1023-1039.
Kan, M. L, McHale, S. M, & Crouter, A. C, 2008, Parental involvement in adolescent romantic relationships, Journal of Youth and Adolescence, v. 27, p, 395-414.
Lillis, C, LeMone, P, LeBon, M, & Lynn, P, 2010, Study guide for fundamentals of nursing: The art and science of nursing care, Lippincott Williams & Wilkins.
Noller, P, & Callan, V, 2015, The adolescent in the family. Routledge.
Royer, H. R, & et al, 2009, Young adolescent’s perceptions of romantic relationships and sexual activity, Sex education, v. 9, p, 395-408.
Shecter, C, 2013, Mindfulness training for adolescents with ADHD and their families: A time-series evaluation, Doctoral dissertation.
Zhang, P, Gao, E, Sun, Q, Lou, C, Leung, E. Y, Cheng, Y, & Zabin, L. S, 2016, Patterns of sexual behaviors among unmarried adolescents and youth in three Asian cities, Journal of public health policy, v. 37(1), p,80-97.